Улаангом. 2025 оны нэгдүгээр сарын 27 /МОНЦАМЭ/. Улаангом сумын 1-р багийн малчин Төмөрийн Сувсаатай цөөн хором ярилцлаа.

–Та хэчнээн жил мал маллаж байна вэ?

-Би 1989 оноос хойш одоог хүртэл мал маллаж, сүү цагаан идээгээ боловсруулан амьдарч байна.

Энэ жилийн хувьд өнтэй тарган өвөл болж байгаа тул айргаа исгэж, сүү цагаан идээгээ хийсээр байна. Миний давуу тал гэвэл сүү цагаан идээгээ боловсруулахдаа уламжлалт монгол аргаар хийдэг. Тухайлбал, айргаа архдад хийж исгэн, гараар бүлж шар тос гаргаж авдаг. Ямар нэгэн хуванцар сав огт хэрэглэдэггүй. Модон эсвэл төмөр хувин, сав, шанага ашигладаг. Маш цэвэрхэн цагаан идээ хийхийг эрмэлздэг.

-Хэдэн үхэр сааж байна вэ?

-Манайд сүүний чиглэлийн эрлийз үхэр байдаггүй, дандаа монгол үхэртэй. Зуны улиралд 15, өвөлд 7-8 үхэр тэжээж саадаг. Тэжээсэн монгол үнээнээс дунджаар нэг саалаар 2 литр сүү гардаг. Өчигдөр айргаа бүлсэн чинь 2 кг орчим шар тос гарсан.

Малын ашиг шим арвин шүү дээ. Малчид бид чинь жилийн дөрвөн улиралд борви бохисхийхгүй хөдөлмөрлөдөг хүмүүс. Тийм болохоор малынхаа ашиг шимээр л амьдралынхаа гол хэрэгцээг хангадаг.

Ковидын үед хүмүүс нэрмэл архи, шар тос маш их авч байсан. Ханиад хүрсэн үед нэрмэл архинд шар тос хийгээд халаагаад уухаар бага зэргийн ханиад маш хурдан эдгэрдэг.

Миний хувьд цагаан сарын үзэсгэлэн худалдаа, намрын ногоон өдрүүдээр бүтээгдэхүүнээ гаргаж худалддаг. Энэ зуны хувьд Дархан аварга Н.Батсуурийн алдар тэмдэглэх баяраар үзэсгэлэн худалдаа гаргасан. Энэ үеэр дархан аваргын наадмын тавгийн ааруулыг бэлдэж өгсөн.

Би шар тос, хэвийн ааруул, нэрмэл архи, сүү зэрэг цагаан идээ боловсруулж, маш боломжийн үнээр худалддаг.

-Танд баярлалаа.

Эх сурвалж: https://montsame.mn/mn/read/360593