Бие мах бодын эс бүрэлдэн тогтох үйл явцад, ялангуяа мэдрэлийн системд тосны хүчил тодорхой хэмжээгээр шаардагддаг тул хүн бүр тосыг тодорхой хэмжээгээр хэрэглэх хэрэгцээтэй байдаг. Хүмүүс тосны хүчлийг амьтны гаралтай мах өөх, сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, өндөг хэрэглэснээр хангалттай шингээж авдаг. Цагаан хоолтнууд тосыг ургамлын төрөл бүрийн тос, бяслаг, өндөгнөөс авч болно. Хүнсэнд хэрэглэдэг тос нь хоёр үндсэн эх сурвалжтай байдаг байна.
Тосыг амьтны гаралтай ба ургамлын гаралтай гэж хуваадаг. Амьтны гаралтай тос нь цөцгийн тос буюу цөцгийн тос, шар тос, бяслаг, цөцгий, тараг сүүний тос болон өндөгний шар байж болно. Харин ургамлын гаралтайд ургамлын шингэн тос, шингэн тосыг боловсруулж гаргасан хатуу тос буюу маргарин орно.
Тосны бүх төрөл тосны хүчлийг агуулах ба зарим тос ихтэй хүнсний ногоо нь шим тэжээлт бодисыг давхар агуулдгаараа их ач тустай. Жишээлбэл чидун жимсний тос, ургамлын тос, төрөл бүрийн самар, наран цэцгийн үр, хулууны үр, дэл гүнждийн үр, буудайн тос нь сайн тосонд тооцогддог. Тосны төрөл хүнсэнд хэрэглэх тос дараах хэдэн янз байна.
• Ханасан тос өрөөний дулааны хэмд хатуу байдлаар байх ба ихэнхдээ амьтны гаралтай тос байдаг. Жишээлбэл өөхөн тос, цөцгийн тос, шар тос, тосыг аваагүй сүүн бүтээгдэхүүн, маргаринд байна. Энэ тос нь хүний цусан дахь муу холестериныг (LDL(муу), HDL(сайн) гэсэн хоёр төрөл байна) ихэсгэх, ба хүнд үзүүлэх ашиг нь бага байна. Ханасан тос зарим нэг төрлийн хавдар болон зүрх судасны өвчнийг үүсгэх нөхцөлийг бүрдүүлдэг.
Ханаагүй тос ихэвчлэн өрөөний дулааны хэмд шингэн байдлаар байх ба холестерины сайн төрөл болох (HDL) нэмэгдүүлж зүрх судасны өвчнөөс сэргийлнэ. Ханаагүй тос нь “Моно ханаагүй тос”, “Поло ханаагүй тос” гэж хоёр янз байна. Поло ханаагүй тос нь загасны тос, наран цэцгийн тос, эрдэнэ шишийн тосонд байна. Моно ханаагүй тос нь чидун жимсний (олив) тос, рапсын үрийн тос, зарим төрлийн самрын тосонд байна.
Моно ханаагүй тосыг Испани, Италичууд элбэг хэрэглэх бөгөөд судалгаагаар тэд бусад үндэстний бодвол зүрх судасны өвчнөөр маш бага өвчилдөг нь тогтоогдсон байна. Тэд хүнсэндээ чидун жимс, чидун жимсний тосыг тогтмол өдөр бүр хэрэглэх бөгөөд амьтны гаралтай тосыг бага хэрэглэдэг байна. Чидун жимсний тос муу холестериныг багасгаж сайн холестериныг (HDL) ихэсгэж зүрх судасны өвчнөөс сэргийлдэг болох нь тогтоогджээ. Судалгаагаар чидун жимсний тосыг өргөн хэрэглэгч нар хөхний болон бүдүүн гэдэсний хавдар өвчнөөр маш бага өвчилдөг нь тогтоогдсон байна.