Хүйтний эрч чангарч, иргэд өвлийн идшээ бэлтгэхээр зүтгэцгээж байна. “Дайны хажуугаар дажин” гэгчээр энэ үед махны үнэ тэнгэрт хаддаг нь нууц биш. Тухайлбал, иргэд таньдаг ах дүүстэйгээ холбогдож, аль болох хямд үнээр идэш авахаар явцгаадаг. Жил бүр мал, махны үнэ өсөж, иргэд идшээ бэлтгэхэд дор хаяж, гурваас дөрвөн сая төгрөг зарцуулах хэмжээнд хүрчээ. Ингээд уншигч та бүхэнд энэ жил идэш ямар үнэтэй байгааг сурвалжлан хүргэж байна.

Иргэд “Энэ жил цас ихтэй хүйтэн жил болно” хэмээн ярьцгаах аж. Амьд мал худалдан борлуулдаг “Эмээлт” зах дээр очиход портер маркийн машины тэвш дүүрэн мал ачсан малчид угтацгаав. Тэд гар дээрээсээ малаа борлуулах сонирхолтой байдаг аж. Иргэд ч “Малчдын гар дээрээс худалдан авах нь хямд” хэмээж байлаа.

Иргэд ч “Малчдын гар дээрээс худалдан авах нь хямд” хэмээж байлаа.

Орон нутгийн дугаартай портер машины дэвшин дээр 20 тооны бог мал ачиж “Эмээлт” захыг зорин ирсэн залуу “Би Баянхонгор аймгийн Бууцагаан сумаас идэшний хонь зарахаар ирлээ. Энэ жил манай нутагт ногоо сайхан ургасан болохоор мал тарга хүч сайтай байна. Ченж нар шиг өндөр үнээр зарахгүй. Сайхан ярьж, хөөрөөд үнэ тохироод л өгчихнө” гээд аль чатахаараа “Ууц тавих, сайхан хонинууд байна шүү” хэмээн хашхирах аж. Үнэ асуух иргэнд “Хонь 180-250 мянган төргийн үнэтэй байна. Би 20 сайн эр хоньтой ирсэн хүн. 230 мянгад бөөндөөд зарчих нь шүү” гэх малчин эр худалдан авагчийг ятгана. Түүний санал болгосон эр хонь 30 кг жинтэй байгаа аж. Харин худалдан авагч иргэн бага зэрэг эргэлзэж байснаа өөр малын үнэ ханш судлахаар яваад өглөө.

малчид үлдсэн хонь, ямаагаа сайтар ярьж, хэлэлцэж байгаад борлуулахыг хичээнэ

Эмээлт захын амьд мал борлуулах энэ хэсэгт иргэд хамгийн ихээр төвлөрнө. Тиймдээ ч өглөөнөөс үд хүртэл иргэдийн худалдан авалт зогсохгүй. Зарим малыг сайтар шинжиж, тарга тэвээргийг нь анзаарч байгаад шилээд аваад явчихдаг бололтой. Хашаанд хашсан цөөн хэдэн нь жижгэвтэр биетэй бог байв. Гэвч малчид үлдсэн хонь, ямаагаа сайтар ярьж, хэлэлцэж байгаад борлуулахыг хичээнэ. Тэдний нэг нь хажуугаар өнгөрөх хүнд “Хэдэн төгрөгт ямар мал авахаар сонирхож байгаа юм. Манай энэ ямаа хэнд ч гологдохгүй шүү, үз дээ. Одоо энэ л үлдчихээд байна. Цаагуур чинь үүнээс үнэтэй байгаа” гэх зэргээр торон хашаанд хашсан хэдэн хониныхоо дундаас том гэгчийн эр ямаа чирч ирээд харуулах аж. “Энийг чинь би маргааш ирээд авъя надад хадгалж бай. Төхөөрч янзлаад өгөх юм байгаа биз дээ. 160 мянгад нь авъя” гэж бэлэн мөнгөнөөсөө гар татахгүй тоолж өгөв. Дундговь аймгийн Өндөршил сумаас ирж мал борлуулж буй малчин Д эр ямаагаа боломжийн үнээр борлуулчихаад нутаг буцах буй гэнэ.

Идэшний үхэр 1.2-2.4 сая төгрөгийн үнэтэй байна

Энэ жил идшинд бод малын эрэлт илүү нэмэгджээ. Торон хашаанд байх цөөн тооны бод мал дундаас адуу, үхэр нэг, хоёроор л үлдсэн байх. Гаднаас орж ирсэн нэгэн иргэн малчнаас идэшний үхрийн үнэ ханш асууж “Би идэшний хоёр үхэр авах гэсэн юм. Аль аймгаас ирсэн бэ. Ямар үнээр борлуулж байгаа байна” гэхэд мал зарж буй малчин “Идшний тарган сайхан үхэр байна шүү. Идэшний үхэр 1.2-2.4 сая төгрөгийн үнэтэй байгаа. Сувай үнээг 1.6 сая төгрөг. Хэрвээ хоёр, гурваар нь авах гэж байгаа бол дахиад хөдөөнөөс мал ирнэ. Зарим аймгаар зуд болно гээд малчид сандралдаад муу үхэр авчирч зараад л байна. Харин манай үхрүүд тарга сайн авсан. Харин адуу 1.2-2.4 сая төгрөгийн үнэтэй байна. Соёолон морь 1.4, даага 800, шүдлэн сая, хязаалан 1.2, бүдүүн адуу 1.6 сая төргийн үнэтэй байна” ярьж хөөрөөд хямд өгнө шүү.

Бод малын хэсэгт идэшний мал сонирхож худалдан авахаар зорьж буй иргэн Б.Баярсайхан хэд хэдэн малчид дээр очиж үнэ ханшийн талаар асуусан байна. Гэхдээ малчид өглөө авчирсан ихэнх малаа борлуулж дууссан тул авах мал бага байгааг учирлаж байлаа. Тэрбээр “Энэ жил идэшний бод малын үнэ ханш ер нь өсжээ. Би бод мал авахаар үнэ судлаад л явж байна. Манайх ам бүл зургуулаа. Зургаан хүнд ганц соёолон үхэр өвөл хангалттай хүрдэг л юм. Өнөөдөр оройтоод ирчихсэн чинь иргэд хамаг сайн адуу, үхрийг нь шилээд авчихаж. Хэд хоногийн дараа ирж дахиад бод мал судалъя даа.” гэсээр авж өгөв.

Иргэд мал идэшний мал сургалан “Эмээлт” захыг олноор зорих аж. Зарим иргэд малын үнийг сонсон буцах бол үлдсэн нь боломжоороо худалдан авах. Жил жилийн арваннэгдүгээр сард иргэд өвлийн идшээ бэлтгэдэг. Харин энэ үеэр малын үнэ нэмэгддэг нь харамсалтай. Ингээд идэшний үхэр, адуу ямар үнэтэй байгааг харуулъя

АДУУ

• Даага-800 мянга
• Шүдлэн: сая
• Хязаалан: 1.2 сая
• Бүдүүн адуу: 1.6 сая

ҮХЭР

• Шүдлэн үхэр: 1.2-13 сая
• Хязаалан үхэр: 1.4-16 сая
• Соёолон үхэр: 1.6-1.8 сая
• Бүдүүн үхэр: 2.2-2.4 сая

Эх сурвалж: ergelt.mn